3M, 01.12.2005

30 lat pogromców zanieczyszczeń

Od rewolucji przemysłowej w XIX w. ludzkość zmaga się z problemem zanieczyszczania i powolnego wyniszczania środowiska naturalnego. Głównym tego powodem jest produkcja przemysłowa na dużą skalę, której skutkiem ubocznym są odpady i emisja zanieczyszczeń do atmosfery. Obecnie na świecie poszukuje się rozwiązań mogących nie tylko cofnąć degradację środowiska ale również tych dużo skuteczniejszych, które walczą z przyczyną zanieczyszczenia.

---

Doskonałym tego przykładem jest program firmy 3M - 3P (Pollution Prevention Pays - Zapobieganie Zanieczyszczeniom Popłaca). W 1975 r. grupa środowiskowych entuzjastów z 3M pod przywództwem Jospeha Linga zapoczątkowała inicjatywę na rzecz zaprzestania generowania odpadów i rozpoczęcia działań polegających na zapobieganiu zanieczyszczeniom.

W ciągu 30 lat działania, programu 3P pozwolił wyeliminować 1 mld ton substancji zanieczyszczających i przyniósł oszczędności na poziomie niemal 1 mld USD (na podstawie łącznych danych z pierwszego roku wdrożenia każdego z projektów 3P). Program nie zajmuje się usuwaniem zanieczyszczeń po ich powstaniu, lecz pomaga im zapobiegać już u źródła, tj. w produktach i procesach produkcyjnych. Uruchomienie programu było pierwszym w historii zastosowaniem koncepcji polegającej na zapobieganiu zanieczyszczeniom w skali całego przedsiębiorstwa i opracowywaniu dokumentacji na temat uzyskanych efektów.

Termin "zapobieganie zanieczyszczeniom" jest znany od wielu lat, jednak 3M była jedną z pierwszych organizacji, które uczyniła go integralnym elementem swojej działalności gospodarczej na całym świecie. W 1975 r. 3M uchwaliła globalną politykę korporacyjną w zakresie środowiska i uruchomiła program 3P. Jedna ze sformułowanych w tamtym okresie dyrektyw polityki korporacyjnej, która nie zmieniła się do dziś, brzmi: "3M będzie zapobiegać zanieczyszczeniom u źródła - zawsze i wszędzie tam, gdzie jest to możliwe".

"Koncepcja polegająca na zapobieganiu zanieczyszczeniom - zamiast ich kosztownego usuwania po fakcie - w połączeniu z ogromnym zaangażowaniem pracowników, którzy najlepiej znają procesy, okazuje się najmądrzejszym podejściem w kwestii ekologii" - uważa Katherine Reed, wiceprezes działu ds. środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa 3M.

Na temat koncepcji 3P i jej twórcy Josephie Lingu po raz pierwszy zrobiło się głośno w 1976 r. podczas konferencji na temat zapobiegania zanieczyszczeniom zorganizowanej pod patronatem ONZ w Paryżu. Zaledwie kilka lat później koncepcja 3P stała się integralną częścią krajowej polityki środowiskowej w Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech i innych krajach. Program 3P posłużył także jako podstawa dla przyjęcia przez USA Ustawy o Zapobieganiu Zanieczyszczeniom w 1990 r.

"Sukces odniesiony w firmie 3M przez program 3P przekroczył wszelkie oczekiwania. Na początku oczekiwano, że po kilku latach wyczerpią się nam pomysły na zapobieganie zanieczyszczeniom. Ale wydarzyło się coś zupełnie innego" - stwierdził dyrektor ds. inicjatyw środowiskowych i zrównoważonego rozwoju Keith Miller.

W 2002 r. nastąpiła aktualizacja programu 3P. Poszerzono go o dodatkowe kategorie i kryteria przyznawania nagród, co otworzyło możliwości udziału w programie pracownikom działów badań i rozwoju, logistyki, transportu oraz opakowań.
Program stał się kluczowym elementem strategii środowiskowej 3M oraz starań na drodze do zrównoważonego rozwoju. Z 30-sto letniego doświadczenia wynika, że w porównaniu z konwencjonalnymi środkami walki z zanieczyszczeniami, podejście oparte na zapobieganiu jest skuteczniejsze ekologicznie, solidniejsze technicznie i przynosi duże oszczędności.
Stosowanie konwencjonalnych metod przeciwdziałania zanieczyszczeniom wiąże się z wykorzystaniem bogactw naturalnych, energii i środków finansowych, a ich stosowanie pochłania większą ilość zasobów. Konwencjonalne powstrzymywanie zanieczyszczeń nie eliminuje problemu, a jedynie zatrzymuje go na pewien czas. Natomiast program 3P zmierza do wyeliminowania zanieczyszczeń u ich źródła poprzez:

• zmiany w składzie i konstrukcji produktów,
• modyfikacje procesów technologicznych,
• zmiany konstrukcyjne urządzeń,
• recykling i ponowne użycie odpadów.

Powodzenie programu 3P jest w bezpośredni sposób uzależnione od dobrowolnego udziału pracowników 3M. Autorzy innowacyjnych projektów otrzymują Nagrody 3P. Nad realizacją programu czuwa Komitet Koordynacyjny 3P, w którego skład wchodzą przedstawiciele struktur inżynierii, produkcji i laboratorium 3M, a także członkowie grupy ds. środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa.
Program Pollution Prevention Pays na zawsze odmienił sposób postrzegania procesu produkcyjnego przez 3M. Firma wciąż poszukuje alternatywnych technologii minimalizujących negatywny wpływ na środowisko i będących odpowiedzią na potrzeby klientów. Świadczą o tym rezultaty zapobiegania zanieczyszczeniom osiągnięte w produkcji dobrze znanych produktów:

• W latach 70. wprowadzono zmiany w procesie produkcji kleju taśmy Scotch(r) Magic(tm), zastępując proces oparty na rozpuszczalnikach procesem wykorzystującym materiały wodorozpuszczalne. W chwili obecnej taśmy chirurgiczne, takie jak przylepce 3M(tm) Transpore(tm), produkuje się w chronionym patentem topliwym procesie, który każdego roku eliminuje 1 mln ton rozpuszczalników i o 77% zmniejsza zużycie energii.
• Niemiecki oddział 3M opracował bez rozpuszczalnikowy proces produkcji kleju dla materiału odblaskowego 3M(tm) Scotchlite(tm) wykorzystywanego w konstrukcji znaków drogowych. Dzięki temu, każdego roku można zapobiec emisji do atmosfery ponad 1 tys. ton rozpuszczalników.
• Karteczki Post-it(r) wykonuje się z całkowicie odbarwionego utylizowanego włókna o zawartości 20% wagowych odpadów zwróconych przez konsumentów. Produkt ten opracowano w odpowiedzi na zapotrzebowanie klientów na wysokiej jakości karteczki produkowane z surowców wtórnych.
• Przez ponad 5 lat 80 pracowników z brytyjskiego oddziału 3M pracowało nad opracowaniem inhalatora dla chorych na astmę nie zawierającego freonów (CFC), które są substancjami chemicznymi powodującymi zubożenie warstwy ozonowej. W trakcie prac odrzucono wiele materiałów zastępczych ze względu na ich toksyczność, łatwopalność lub brak zgodności z lekami. W końcu znaleziono substytut szkodliwych freonów, stał się nim...

* * *

Przykłady konkretnych rozwiązań:

1. Redukcja kosztów, energii i odpadów dzięki nowemu produktowi do wykonywania znaków drogowych.

W dziale systemów bezpieczeństwa ruchu drogowego 3M wynaleziono nowy pryzmatyczny odblaskowy produkt wykorzystywany w konstrukcji znaków drogowych, którego produkcja wymaga mniejszej ilości energii, generuje mniej odpadów technologicznych oraz projektowych i - w porównaniu z obecnymi tego typu produktami 3M - powoduje mniej emisji lotnych związków organicznych (VOC). Każdy jard kwadratowy nowego produktu pozwala 3M zaoszczędzić 10.587 BTU energii i o ponad 65% ograniczyć ilość odpadów technologicznych, w tym emisji rozpuszczalników i odpadów składowanych na wysypiskach. Nowy produkt został opracowany i wprowadzony na rynek w niecałe 3 miesiące i spełnia bądź przewyższa parametry techniczne istniejących produktów opartych na technologii rozpuszczalników. Spotkał się on z dobrym przyjęciem przez klientów i pozwoli firmie 3M rozwijać działalność w obszarze folii odblaskowych, a jednocześnie poprawi jej efektywność ekologiczną.

2. Zakład 3M we Wrocławiu zmniejsza zużycie gazu ziemnego.

Poprzez zastosowanie osobnych węzłów cieplnych dla każdego z budynków oraz wprowadzenie regulacji temperatury pomieszczeń w zależności od warunków atmosferycznych, pory dnia i dni tygodnia zakład zaoszczędził prawie 200 tyś zł . Jest to obniżka kosztów zużycia gazu ziemnego, którym opalane są nowoczesne kotły grzewcze. Ponadto stały monitoring układu grzewczego zapewnia stałe utrzymanie największego poziomu wydajności kotłów.

3. Ograniczenie odpadów dzięki zastosowaniu zwrotnych stalowych skrzynek w transporcie międzynarodowym.

Zakład 3M w Cottage Grove, w stanie Minnesota, opracował składaną i przeznaczoną do wielokrotnego użytku stalową skrzynkę, która pozwala zmniejszyć ilość odpadów i ograniczyć koszty. Przed wprowadzeniem tego projektu 3P w życie wszystkie transporty produktów motoryzacyjnych do Niemiec realizowano w skrzynkach drewnianych. Po dotarciu do Niemiec, produkty motoryzacyjne wyjmowano ze skrzynek, które następnie wyrzucano. W celu ograniczenia odpadów generowanych w ramach tego transportu, grupa pracowników przeanalizowała szereg rozwiązań alternatywnych i w niedługim czasie uzgodniła pomysł zastosowania opakowań zwrotnych. Po opracowaniu koncepcji, pracownicy we współpracy z firmą zewnętrzną wykonali prototypy w celu wykonania prób. Końcowy wyrób musiał posiadać solidną konstrukcję, zdolną pomieścić 800 kg produktu i pozwalającą umieścić jedną skrzynkę na drugiej w kontenerze. W ten sposób przygotowano nowe stalowe skrzynki, które po złożeniu mierzą jedynie 1/3 swojej pierwotnej wysokości i w tej postaci wracają do USA. Tylko w pierwszym roku projektu praca zespołu umożliwiła wyeliminowanie 315 ton odpadów stałych, przynosząc oszczędności w kwocie 101,8 tys. USD.

4. Nowy proces produkcji podłoża na papier ścierny ogranicza emisje do atmosfery, poprawia parametry produktu i przynosi oszczędności finansowe.

Zakład 3M Alexandria (stan Minnesota) wprowadził zmiany w procesie produkcji podłoża na papier ścierny. Nowy proces poprawił parametry i konsystencję produktu, a także niemal całkowicie wyeliminował emisje do atmosfery. W swoim pierwszym roku projekt ten pozwolił zapobiec 3 tonom zanieczyszczeń powietrza oraz zaoszczędzić 45 tys. USD. Można się spodziewać, że - wraz z zastosowaniem projektu na liniach przyszłych produktów - zakład osiągnie dalsze oszczędności.

5. Nowatorski system wykorzystania skrzyni ładunkowej samochodów ciężarowych przynosi redukcję emisji do atmosfery i oszczędności kosztów paliwa.

Francuski zakład 3M St. Ouen l'Aumone opracował i zainstalował nowy system wykorzystania skrzyni ładunkowej w samochodach ciężarowych przewożących produkty gotowe. Dzięki niemu, zakład zyskał możliwość umieszczania na każdym z pojazdów większej ilości materiałów. Nowe rozwiązanie składa się z regulowanych półek, które można łatwo i szybko zmontować podczas ładowania palet. Dzięki nowemu systemowi transportu towarów, jeden samochód ciężarowy może przewozić dwa poziomy ładunku bez konieczności układania palet jedna na drugiej i bez ryzyka uszkodzenia produktów. Wdrożenie nowej inicjatywy pozwoliło ograniczyć codzienną liczbę kursów pełnych ciężarówek o 40%, przynosząc roczne oszczędności w postaci około 50 tyś litrów paliwa i 110 tys. USD.

"Zanieczyszczenia to marnotrawstwo, a dzisiejsze marnotrawstwo prowadzi do jutrzejszych deficytów." - Joseph Ling

Joseph Ling urodził się w Pekinie. Ukończył Uniwersytet Hangchow Christian w Szanghaju, gdzie uzyskał pierwszy tytuł w dziedzinie inżynierii wodno-lądowej. Na Uniwersytecie Minnesota w 1952 r. zdobył pierwszy przyznany przez tę uczelnię stopień naukowy doktora w dziedzinie inżynierii sanitarnej. Ling rozpoczął pracę w firmie 3M w 1960 r. stając się jej pierwszym inżynierem do spraw środowiska. Z czasem powierzono mu odpowiedzialność za światową działalność 3M w obszarze środowiska. W 1975 r. stworzył program 3P - Pollution Prevention Pays.
Wkład wniesiony przez Linga wielokrotnie spotkał się z uznaniem. Za całokształt pracy Linga magazyn Engineering News-Record uznał go jednym ze 125 najważniejszych inżynierów ostatnich 125 lat, umieszczając go wśród takich znamienitych postaci, jak Thomas Edison, Frank Lloyd Wright oraz Gustave Eiffel. Ling sprawował wiele różnych funkcji w organizacjach rządowych za kadencji trzech prezydentów USA, tj. Nixona, Cartera i Busha. Otrzymał wiele wyróżnień i jest autorem bardzo wielu specjalistycznych publikacji.

***

O 3M Company

3M Company jest liderem na światowych rynkach w większości oferowanych linii produkcyjnych, prowadzącym zdywersyfikowaną działalność przemysłową i operacyjną w 60 krajach. 3M zatrudnia 67.000 pracowników i dysponuje gamą 50.000 produktów. 3M jest liderem na wielu rynkach, m.in. na rynku przemysłowym, transportu i drogownictwa, telekomunikacji, bezpieczeństwa, ochrony i zabezpieczeń, produktów medycznych i stomatologicznych. Kluczem do sukcesu 3M są: wszechstronność, innowacyjność i poważne podejście do zagadnień ochrony środowiska naturalnego. Atutem firmy jest silna baza technologiczna. Od wielu lat główne założenia strategii firmy pozostają niezmienne - są nimi: ciągły rozwój innowacyjnych technologii i produktów oraz ekspansja na nowe rynki. (www.3m.com)

3M Poland Sp. z o.o. jest filią koncernu Minnesota Mining and Manufacturing i została założona w Polsce w 1991 roku. Centrala mieści się w Kajetanach k/Warszawy, a biura regionalne w Gdańsku, Katowicach i Wrocławiu. 3M Poland posiada zakład produkcji medycznej we Wrocławiu oferujący m.in. popularne plastry 3M Viscoplast oraz sztuczne unieruchomienia Scotchcast(tm), jak również zakład z branży nowoczesnych technologii gdzie produkowana jest folia optyczna do monitorów LCD. Obecnie firma jest w trakcie realizacji kolejnej inwestycji - nowoczesnej fabryki taśm przemysłowych przy ulicy Kowalskiej we Wrocławiu w ramach Wałbrzyskiej Strefy Ekonomicznej. 3M Poland posiada w swojej ofercie ponad 10.000 produktów. Łączna sprzedaż w roku 2006 wyniosła 566 tysięcy złotych, a firma odnotowała 26% wzrost. Lokalna oferta jest przygotowywana w kilkunastu działach firmy (www.3m.pl).

Dodatkowych informacji udziela:

3M Poland
Ilona Gajewska
Corporate Marketing & Public Relations
3M Poland Sp. z o.o.
Tel. (22) 739 6024,
Fax: (22) 739 6008,
e-mail: